یکی از راه‌های پرورش قوه تخیل، قوه تفکر، خلاقیت و عاطفه کودکان در سنین بعد از نوزادی، آشنایی آنها با اسباب‌بازی‌های فکری و انجام بازی های فکری در خانه است. عملکرد مغز کودک و نخستین واکنش او نسبت به حل چالش‌ها در سال‌های نخست زندگی می‌تواند تعیین‌کننده کاراکتر شخصیتی فرزندتان در آینده باشد. با این حال اگر بازی فکری مناسب سن کودک انتخاب نشود، اثرات معکوس و فرسایشی خواهد داشت. اگر از والدینی هستید که در خرید بهترین اسباب بازی فکری برای فرزند خود مردّدید، مجله پلازیو را در این مقاله با معرفی انواع بازی و اسباب بازی فکری دنبال کنید.
مطالب صفحه
چرا باید برای کودکان بازی فکری بخریم؟
برای پاسخ به این سوال لازم است به این چند نکته توجه کنید. هماهنگی دست و پا و واکنش به موقع در کودکان که به نوعی کسب مهارت حرکتی تلقی می‌شود، از طریق ساعت‌ها بازی با انواع اسباب‌بازی‌ها اتفاق می‌افتد. همچنین اعتماد به نفس و خودباوری کودک با هر بار موفقیت در حل مسئله و آزمایش کردن بازی فکری جدید تقویت می‌شود. بهبود تمرکز، افزایش استقلال و برنامه‌ریزی از مزایای دیگر بازی‌های فکری در کودکان است که رشد ذهنی آنها را به دنبال دارد. این دلایل کافی است تا از همان سنین ابتدایی فرزند خود را تشویق به بازی‌های فکری انفرادی و جمعی کنید.
انواع بازی فکری برای کودک
بازی‌های سازه‌ای و لگو
همه ما تجربه بازی با مهره‌ها و قطعات رنگی سازه‌ای را داشته‌ایم. این قطعات رنگی با هر بار فرو ریختن خلاقیت کودک را در چیدمان صحیح قطعات پلاستیکی هدایت می‌کند. لگو مدل‌های پیشرفته‌تری از این سازه‌هاست که قطعات آن از کائوچو و پلاسیتک‌های فشرده ساخته شده و به جز قطعات کلاسیک، آدمک‌های کارتونی (مینی فیگور) نیز مناسب با جنسیت، روحیه و سن کودکان در این ست بازی گنجانده شده است. در طراحی این مینی فیگورها از انیمیشنهای معروفی چون جنگ ستارگان، بت من، باب اسفنجی و …الهام گرفته شده است.
هنگام خرید بازی سازه‌ای و لگو به سن کودک دقت داشته باشید. هرچه سن کودک کمتر باشد باید از لگویی با مهره‌های بزرگتر استفاده شود، زیرا قطعات بزرگ به راحتی به یکدیگر متصل و یا از هم جدا می‌شود. هر چه سن کودک بیشتر باشد، لگو پیشرفته‌تر شده و قطعات آن نیز کوچک‌تر می‌شود. عدم دقت در انتخاب لگو بر اساس سن و دستان کودک، به مرور موجب سرخوردگی و سرکوب اعتماد به نفس او می‌شود.
پازل‌ها
حل پازل، ظرفیت مغز کودک را افزایش داده و ارتباط بین بخش‌های مختلف مغز را تقویت می‌کند. کودک با هر بار پیدا کردن انطباق تکه‌های پازل و تشخیص رنگ‌ها می‌تواند بسیاری از اشکال هندسی، میوه‌ها، وسایل نقلیه را آموخته و مهارت‌های شناختی خود را ناخودآگاه بیشتر کند. پازل‌های مناسب سنین بعد از نوزادی از ۲ تکه شروع می‌شود و تکه‌های آن با توجه به مهارت کودک افزایش می‌یابد.
عدم توجه به درجه سختی در انتخاب بهترین اسباب بازی فکری می‌تواند آثار مخربی بر اعتماد به نفس کودک داشته باشد. بنابراین پازلی را برگزینید که تکه‌های آن متناسب با دست کودک بوده و کودک در حل آن دچار خستگی فکری و دلزدگی نشود. پازل‌های پیشرفته با تکه‌های بیشتر و رنگ‌های مشابه‌تر بیشتر برای رده‌های سنی بزرگسال طراحی شده و معمولا افرادی که دارای تصویرسازی ذهنی بالایی هستند از عهده حل این پازل‌ها بر خواهند آمد.
بازی‌های تخته‌ای
بازی‌های تخته‌ای یا گیم بورد از بازی‌های گروهی است که ساعت‌ها کودکان را سرگرم می‌کند. در این بازی تعداد افراد شرکت کننده متفاوت است و هر شخص تلاش می‌کند در رقابت پیروز شود. با بازی‌های تخته‌ای مهارت‌های شناختی کودکان نیز تقویت می‌شود. منچ و مار و پله، تخته‌نرد یا شطرنج از سری بازی‌های فکری گروهی است که کودک با کمک آن شروع به برقراری ارتباط با هم سن و سالان خود کرده و مرزهای اجتماعی آنها شروع به شکل‌گیری می‌کند.
قایم موشک و پیدا کردن چیزها
کودک در بازی قایم‌موشک از قوه تخیل استفاده می‌کند و برای رسیدن به هدف، دقت خود را بالا می‌برد. این بازی به کودک می‌آموزد تا از فکر و ذهن خود بیشتر استفاده کند و به دنبال فضاهایی بگردد که بتواند در آن قایم شود. جست‌وجو و تلاش برای پیدا کردن افراد در این بازی باعث افزایش فعالیت‌های فیزیکی و رشد بهتر ماهیچه‌ها و زیرکی کودکان می‌شود. این بازی می‌تواند از وابستگی بیش از حد کودک به والدین در سنین ۳ تا ۵ سالگی کاسته و آنها را در حل چالش‌ها مستقل‌تر کند.
در بازی پیدا کردن چیزها که موجب مهارت‌های بصری کودک می‌شود، کافی است تصویر وسیله‌ای شبیه به توپ را به او نشان دهید و از او بخواهید آن را در خانه پیدا کند. با این کار توانایی شناخت اشیا و همچنین تلفظ نام آنها را به کودک می‌آموزید.
بازی مارپیچ
بازی مارها یا مارپیچ از بازی‌های فکری است که شروع آن از ورود به یک مسیر تو در تو اتفاق می‌افتد و فقط یک راه خروجی دارد. در این بازی کودک ممکن است در پیدا کردن راه خروجی دچار مشکل شود. این چالش، موجب دقت و تمرکز بیشتر کودکان و ایجاد اعتماد به نفس با پیدا کردن راه خروجی می‌شود. از جمله مهارت‌هایی که انتظار می‌رود کودک با این بازی کسب کند؛ شناسایی و تقویت جهت‌یابی، بهبود عدم تمرکز، تقویت مهارت حل مسئله و عادت به فکر کردن است. ضمن آنکه شکل گرفتن مداد به مرور موجب افزایش قدرت ماهیچه‌های دست او می‌شود.
در بازی کودکان دخالت نکنید
والدین باید افرادی باشند که کودک در حضور آنها از اشتباه کردن نترسد. بنابراین هنگام بازی کودکان اقدام به تصحیح اشتباه آنها نکنید. شما با همبازی شدن با فرند خود می‌توانید فشارهای هیجانی آنها را کنترل کرده و با دور کردن آنها از فضای مجازی، مهارت‌های اجتماعی آنها را در واقعیت با بهترین اسباب بازی فکری تقویت کنید.
دیدگاهتان را بنویسید